Zespół Szkół w Koziegłowach

20 listopada 1989r. Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych uchwaliło jednomyślnie Konwencję o Prawach Dziecka. Weszła ona w życie 2 września 1990r., z chwilą ratyfikowania jej przez dwudzieste państwo. Polska była inicjatorem Konwencji i przystąpiła do niej jako jeden z pierwszych państw, chociaż stosunkowo długi proces ratyfikacji spowodował, że zaczęła ona obowiązywać od 7 lipca 1991r. Do maja 1992r. stronami Konwencji zostało 117 państw, dalsze 29 podpisało ją, ale jeszcze nie ratyfikowało. Pozostałe 31 państw członków NZ, które dotychczas nie wyraziły żadnego zainteresowania Konwencją.
Konwencję nazywa się światową konstytucją praw dziecka. Składa się ona z preambuły zawierającej 13 paragrafów, paragrafów których określone zostały założenia ogólne oraz z trzech części postanawiających. Pierwsza część zawiera 41 artykułów dotyczących zobowiązań państwa w zakresie realizowania poszczególnych praw dzieci. Część druga (art. 42-45) zawiera postanowienia określające sposób egzekwowania i kontrolowania zobowiązań państwa i trzecia (art.46-54) określa zasady przystąpienia do Konwencji.

Konwencja ustanawia status dziecka oparty na następujących założeniach:

-       Dziecko jest samodzielnym podmiotem. Ze względu na swoją niedojrzałość psychiczną i fizyczną wymaga   szczególnej opieki i ochrony prawnej;

-       Dziecko jako istota ludzka wymaga poszanowania jego tożsamości, godności i prywatności;

-       Rodzina jest najlepszym środowiskiem wychowania dziecka;

-       Państwo ma wspierać rodzinę, a nie wyręczać ją w jej funkcjach.

Tworząc system ochrony dziecka kierowano się następującymi zasadami:
Po pierwsze zasada dobra dziecka, oznaczająca iż wszystkie działania podejmowane są w najlepiej pojętym interesie dziecka. Zasada równości oznacza, iż wszystkie dzieci niezależnie od ich cech (koloru skóry, płci, narodowości itp.) mają być równe wobec prawa. Zasada trzecia dotyczy poszanowania praw
i odpowiedzialności obojga rodziców za rozwój i wychowanie dziecka. Ochronie podlega autonomia rodziny i prawa obojga rodziców do decydowania o sprawach dziecka. Ostatnia z podstawowych zasad dotyczy pomocy państwa w zabezpieczeniu odpowiednich warunków socjalnych i zdrowotnych rodziny.

Postanowienia Konwencji dotyczą dziecka urodzonego, które nie ukończyło 18 roku życia. Nie różnicuje się uprawnień w zależności od wieku, ale używa się sformułowania „stosownie do wieku”. Katalog praw przyznanych dziecku w Konwencji praw ekonomicznych wychodząc z założenia, że dziecko winno uczyć się, a nie pracować.

Prawa i wolności osobiste:

       1. Prawo do życia i rozwoju;

       2. Prawo do tożsamości i identyczności (nazwisko, imię, obywatelstwo itd.);

       3. Prawo do swobody myśli, sumienia i wyznania;

       4. Prawo do wyrażania własnych poglądów i występowania w sprawach dziecka dotyczących postępowań    administracyjnych i sądowych;

       5. Prawo do wolności od przemocy fizycznej i psychicznej, wyzysku, nadużyć seksualnych i wszelkiego okrucieństwa;

       6. Prawo nierekrutowania do wojska poniżej 15 roku życia.

Prawa socjalne:

1. Prawo do odpowiedniego standardu życia;
2. Prawo do ochrony zdrowia;
3. Prawo do zabezpieczenia socjalnego;
4. Prawo do wypoczynku i czasu wolnego.
   Prawa kulturalne;
5. Prawo do nauki (bezpłatna i obowiązkowa w zakresie szkoły podstawowej);
6. Prawo do korzystania z dóbr kultury;
7. Prawo do informacji;
8. Prawo do znajomości swoich praw;
9. Prawa polityczne:

Ponadto Konwencja przyznaje szczególne prawa do ochrony w przypadku upośledzenia, niepełnosprawności. W przypadku pozbawienia dziecka środowiska rodzinnego przewidziane jest zabezpieczenie środowiska zastępczego, w tym umożliwienie adopcji. Podkreślone są prawa uchodźców uchodźców mniejszości etnicznych do zachowania własnej kultury, religii i języka, a także mówi się
o szczególnym traktowaniu nieletnich, którzy popadli w konflikt z prawem (prawo do obrony, zakaz stosowania kary śmierci i dożywotniego więzienia).


Przestrzeganie postanowień Konwencji

Państwo, które ratyfikowało Konwencję zobowiązuje się do składania sprawozdań Komitetowi Praw Dziecka NZ złożonemu z 10 międzynarodowych ekspertów. Pierwsze sprawozdanie należy złożyć w ciągu dwóch lat, następne co pięć. Sprawozdanie powinno zawierać ocenę realizacji postanowień Konwencji
i winno być udostępnione szerokiej opinii publicznej. (Presja opinii publicznej może okazać się najsilniejszym mechanizmem kontrolującymi egzekwującym zobowiązania państwa). Komitet może dawać zalecenia państwom na podstawie uzyskanych informacji zawartych w sprawozdaniach.

Nieprzestrzeganie praw dzieci w naszym kraju przejawia się przede wszystkim w:

1. Stosowaniu wobec dzieci różnych form przemocy.
2. Nadużywaniu władzy wobec dzieci.
3. Zaniedbywaniu obowiązków wobec dzieci.
   
   
   Ad.1
   Stosowanie wobec dziecka przemocy wyraża się w zachowaniach agresywnych np. łagodna forma-klaps, skrajna-maltretowanie dziecka powodujące niekiedy jego śmierć. Badania naukowe wskazują, że i u nas jest to problem występujący często, we wszystkich środowiskach społecznych, a ponadto jest to zjawisko nasilające się. Przeciwdziałaniu przemocy wobec dzieci ma służyć dobrze zorganizowanym system specjalistycznych służb nastawionych na profilaktykę.
   
   Ad.2
   Nadużywanie władzy dorosłych wobec dzieci można zilustrować wieloma przykładami-poczynając od powszechnego łamania dziecięcej korespondencji, kończąc na relacjach nauczyciel-uczeń zdominowane przez podporządkowanie, a nie współpracę. Dobrym przykładem może być procedura adopcji dzieci. Powszechnie jest krytykowana ze względu na jej przewlekłość, zdecydowanie rzadziej ze względu na jej tzw. tajność i brak zainteresowania ze strony sądów losem przysposobionych dzieci, a zwłaszcza tych adoptowanych za granicą.
   Kolejnym problemem wiążącym się z zagadnieniem nadużywania władzy nad dziećmi jest sposób traktowania dziecka hospitalizowanego. Mimo zmian regulaminów szpitalnych ciągle jeszcze w znacznej części oddziałów pediatrycznych obowiązują wizyty rodziców limitowane przez szpital. Są one przyczyną ciężkich przeżyć dziecka, które wpływają negatywnie na proces leczenia.
   
   Ad.3
   Zaniedbywanie obowiązków wobec dzieci przejawia się w tym, że wiele dzieci pozbawionych opieki rodziców żyje w rodzinach zastępczych, w domach dziecka, w specjalnych ośrodkach wychowawczych, Pogotowiach Opiekuńczych. Obniżająca się stopa życiowa ludności powoduje, że dzieci nie mają prawa do odpowiedniego standardu życia. Są to przede wszystkim dzieci żyjące
   w rodzinach wielodzietnych, w rodzinach niepełnych, dzieci pozbawione opieki rodziców. Kilka milionów dzieci w Polsce jest zagrożonych w swoich prawach w zakresie pomocy społecznej. Brakuje w naszym kraju lekarzy pediatrów, psychologów. Dużo jest dzieci upośledzonych ruchowo
   i umysłowo.